ଭୁବନେଶ୍ୱର : ଆଦିବାସୀ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ବୃତ୍ତିଗତ ବିକାଶ ଏବଂ ବିଶ୍ୱର ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ମାଗଣା ଇଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ହଷ୍ଟେଲ ସୁବିଧା ସହ ଶୈକ୍ଷୀକ ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ଯୋଡିଛି ସହରାଞ୍ଚଳ ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ – “ଅନ୍ୱେଷା”।
ଅନନ୍ୟ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ପର୍ଯ୍ୟବେଶିତ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଇଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଦୁର୍ଗମ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ପ୍ରତିଭାକୁ ପୋଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି ।
ଆଦିବାସୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ପଥରେ ସାମିଲ କରିବାରେ ସହାୟତା କରୁଥିବା ‘ଅନ୍ୱେଷା’ ଏବେ ଓଡ଼ିଶାର ୧୭ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଉଛି । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୬୩ଟି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ୯୮ଟି ହଷ୍ଟେଲରେ ୨୨ ହଜାର ୩୪୦ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ନାମ ଲେଖାଇସାରିଛନ୍ତି।
ଅତୀତରେ “ସହରାଞ୍ଚଳ ହଷ୍ଟେଲ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି, ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସରକାରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଟ୍ୟୁସନ ଫି ଛାଡ଼” ଶୀର୍ଷକ ପାଇଲଟ୍ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ଦୁଇଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷରେ ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୨୨୦ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ପ୍ରଥମରୁ ନବମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଠ ପଢିଥିଲେ। ଯେଉଁମାନେ ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସରକାରୀ ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢାଇ ପାରୁ ନଥିଲେ ସେଭଳି ଗରିବ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ଆକାଂକ୍ଷା ପୂରଣ କରିବାରେ “ଅନ୍ୱେଷା” ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ।
ଦ୍ବିତୀୟତଃ ଦୁର୍ଗମ ଅଂଚଳର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ରହିବା ପାଇଁ ହଷ୍ଟେଲ ନିର୍ମାଣ କରିବା ଏବଂ ଯୁବ ପ୍ରତିଭାଙ୍କୁ ପୋଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବିକଶିତ ଧାରା ଯୋଗାଇବା ଏହି ପ୍ରଚେଷ୍ଟାର ଅନ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଥିଲା ।
ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ୨୦୧୫-୧୬ରୁ ୨୦୧୯-୨୦ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା “ଅନ୍ୱେଷା”କୁ ୨୦୨୦ରୁ ୨୦୨୫ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି କରି ୫୬୯.୯୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଲଟେରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ କେବଳ ବିପିଏଲ୍ ପରିବାରରୁ ଚୟନ କରାଯାଇଥିବା ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି,ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ୭୦:୩୦ ଅନୁପାତରେ ଏବଂ ବାଳକ ଓ ବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ସମାନ ଅନୁପାତରେ ଏଥିରେ ସାମିଲ କରାଯାଉଛି ।
“ଅନ୍ୱେଷା” ହଷ୍ଟେଲ ପାଇଁ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଉନ୍ନୟନ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଓ ପଛୁଆ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଗଣିତ, ଇଂରାଜୀ ଓ ବିଜ୍ଞାନରେ “ବିଷୟ ଶିକ୍ଷକ”ଙ୍କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି। ଇଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମ ଶିକ୍ଷାର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ କରିବା ପାଇଁ ଏସଟି, ଏସସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ “ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପରାମର୍ଶଦାତା” ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ।
ଟ୍ୟୁଟରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ଲାଗି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ “ବିଷୟ ଶିକ୍ଷକ”ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଗଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ “ସହରାଞ୍ଚଳ ଶିକ୍ଷା କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସରେ” ଉପରୋକ୍ତ ବିଷୟରେ ତିନି ଜଣ ଶିକ୍ଷକ ରହୁଛନ୍ତି ଏହା ଦ୍ୱାରା ପିଲାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଗତ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ।
ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ କିରେଇ ଛକ ସ୍ଥିତ ଅର୍ବାନ ଏଜୁକେସନ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସରେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଅନ୍ୱେଷା ହଷ୍ଟେଲରେ ରହୁଛନ୍ତି ସୌରଭ ମିଞ୍ଜ ଚଳିତ ବର୍ଷ ସେ ନବମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ପିତା ନରେନ୍ଦ୍ର ମିଞ୍ଜ । “ଏହି ଅନନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆମକୁ ଏତେ ସବୁ ଦେଇଛି, ଯାହା ଆମେ ଆମ ଜୀବନରେ କେବେ କଳ୍ପନା କରିନଥିଲୁ । କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ସବୁ କିଛିର ଯତ୍ନ ନେଉଛନ୍ତି ଏବଂ ମୋ ପୁଅ ଉଭୟ ପାଠପଢ଼ା ଓ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ବ୍ୟତୀତ କ୍ରୀଡା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛି,” ବୋଲି ନରେନ୍ଦ୍ର କହିଛନ୍ତି ।
ଫୁଲବାଣୀର ଅନ୍ୱେଷା ହଷ୍ଟେଲରେ ରହି ପାଠ ପଢୁଥିବା ଲିଜାରାଣୀ ବେହେରାମାଝୀଙ୍କ ବାପା ରମେଶ ବେହେରାମାଝୀ କହିଛନ୍ତି, “ମୋ ଝିଅର ପାଠ ପଢା ଓ ରହିବା ପାଇଁ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ସବୁ କିଛିର ଯତ୍ନ ନେଉଛନ୍ତି ଏବଂ ମୋ ଝିଅ ସେଠାରେ ଘର ପରି ଏକ ପରିବେଶ ପାଇଥିବାରୁ ମୋ ପରିବାର ଆଦୌ ଚିନ୍ତିତ ନୁହଁନ୍ତି।”
ଅନ୍ୱେଷା ହଷ୍ଟେଲରେ ରହୁଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଜଳଖିଆ, ସ୍କୁଲ-ଟିଫିନ୍, ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ, ଜଳଖିଆ ଓ ରାତ୍ରୀ ଭୋଜନରେ ସପ୍ତାହର ବିଭିନ୍ନ ଦିନ ପାଇଁ ଖାଇବା ତାଲିକା ଅଥବା ମେନୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ।
କୋରାପୁଟ, ମାଲକାନଗିରି, ନବରଙ୍ଗପୁର, ରାୟଗଡ଼ା, କଳାହାଣ୍ଡି, ଗଞ୍ଜାମ, ଗଜପତି, କନ୍ଧମାଳ, ନୂଆପଡ଼ା, ସମ୍ବଲପୁର, ବଲାଙ୍ଗୀର, ବରଗଡ଼, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ମୟୂରଭଞ୍ଜ, କେନ୍ଦୁଝର, ଦେବଗଡ଼ ଓ ଅନୁଗୁଳ ଆଦି ଜିଲ୍ଲାରେ ଚାଲିଥିବା ‘ଅନ୍ୱେଷା’ରେ ୮,୮୨୫ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ବାଳକ, ୭,୮୮୪ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ବାଳିକା, ୨,୯୦୧ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ବାଳକ ଓ ୨,୭୩୦ ଜଣ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ବାଳିକା ରହିଛନ୍ତି।
ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି, ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଉନ୍ନୟନ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଓ ପଛୁଆ ବର୍ଗ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ବିଷୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷକ ଙ୍କ ଭଳି ଅନେକ ଉନ୍ନତ ଚିନ୍ତାଧାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି। ପାଠପଢା ନ ଥିବା ସମୟରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନିୟୋଜିତ କରିବା ଏବଂ ଦଳଗତ ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଇନ୍ ଡୋର ଏବଂ ଆଉଟଡୋର ଖେଳ ଉପକରଣ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ହଷ୍ଟେଲକୁ ୪୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ଲେଖାଏଁ ଅନୁଦାନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଇନଡୋର ଗେମରେ ଚେସ, ଲୁଡୋ, ସାପ ଓ ସିଡି, ଟେବୁଲ ଟେନିସ, ବ୍ୟାଡମିଣ୍ଟନ, ସ୍କ୍ରାବଲ, ପଜଲ୍ସ ଓ କ୍ୟାରମ୍ ପିଲାଙ୍କ ଭାରି ପସନ୍ଦ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପିଲା ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ସମୟରେ ଶରୀରର ମୁଦ୍ରାକୁ ସିଧା ରଖିବା ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତା ରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ “ଫୋଲ୍ଡେବଲ୍ ଷ୍ଟଡି ଟେବୁଲ” ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।
ସହରାଞ୍ଚଳ ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ “ଅନ୍ୱେଷା” ଅଧୀନରେ ଏହି ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଏହାର ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ପ୍ରଭାବରେ ସୁସ୍ଥ ଶରୀର ଏବଂ ସୁସ୍ଥ ମନରେ ଅନୁସୁଚିତ ଜନଜାତି ଓ ଜାତି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରେ । “ଦୁର୍ଗମ ଅଂଚଳରୁ ଆସି ଏହି ଯୋଜନା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଧାରା ମାଧ୍ୟମରେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ Akbar ଭଳି ଚମକାଉଥିବା ପ୍ରତିଭାବାନ, କିନ୍ତୁ ଅସହାୟ ବାଳକ ଓ ବାଳିକାମାନଙ୍କୁ ମାଗଣାଶିକ୍ଷା ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଆମ ବିଭାଗ ତା’ର ଦାୟିତ୍ୱ ପୂରଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି” ବୋଲି କୁହନ୍ତି ବିଭାଗୀୟ କମିଶନର-ତଥା-ସଚିବ, ରୂପା ରୋଶନ ସାହୁ।