ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଏନଇପି ୨୦୨୦ର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ସ୍ୱରୂପ, ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ (ଡିଓଏସଇଏଲ) ୭ ଜୁନ ୨୦୨୪ରେ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ (କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ)କୁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଆଡଭାଇଜରୀ ଜାରି କରିଛି ।
ସରକାରୀ/ସରକାରୀ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ, ଗୃହ ଭିତ୍ତିକ କିମ୍ବା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢୁଥିବା ସମସ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ପିଲା (ସିଡବ୍ଲୁଏସଏନ୍) ଙ୍କୁ ମାଗଣା ୟୁନିଫର୍ମ, ମାଗଣା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ, ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଉପାଦାନ ଅଧୀନରେ ସାମିଲ୍ ଏବଂ ଶୁଖିଲା ରାସନ କିମ୍ବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଲାଭ ହସ୍ତାନ୍ତର ଆକାରରେ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ଭଳି ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଏହି ଆଡଭାଇଜରିରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି।
ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ଏହି ଆଡଭାଇଜରୀ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପଦକ୍ଷେପ, କାରଣ ଏହା ବିଶେଷ କରି ସମାଜ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟର ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ପିଏମ୍ ପୋଷଣ ଯୋଜନାର ପରିସର ବୃଦ୍ଧି କରି ଗୃହ ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷାରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିବା ଗୁରୁତର ଏବଂ ବହୁବିଧ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପୁଷ୍ଟିକର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ; ଯାହାକି ଶୁଖିଲା ରାସନ କିମ୍ବା ଡିବିଟି ଆକାରରେ ହୋଇପାରେ ।
ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ସମେତ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ପାଇଁ ଏନଇପି ୨୦୨୦ ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାରକୁ ସାକାର କରିବା ଏବଂ ସମନ୍ବିତ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।
ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ୨୦୨୦ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅଧିକାର ଆଇନ, ୨୦୧୬ ଅନୁଯାୟୀ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ସମେତ ସମସ୍ତ ପିଲାଙ୍କ ସମାନତା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣ ହାସଲ କରିବା ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ଏନଇପି ୨୦୨୦ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ସମନ୍ୱିତ ହୋଇଛି ।
ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଆଇନ, ୨୦୦୯ ଅନୁଯାୟୀ ୬ ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସର ସମସ୍ତ ପିଲାଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର ମିଳିବ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ସମସ୍ତ ସ୍ତରରେ ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଅଟେ । ମାଗଣା ୟୁନିଫର୍ମ କୁ ମିଶାଇ ଏହି ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ; ମାଗଣା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ; ଧାରା ୧୨(୧) (ସି), ଆରଟିଇ ଆଇନ ଅଧୀନରେ ୨୫% ନାମଲେଖା ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚ, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଛାଡ଼ିଥିବା ପିଲାଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ନାମଲେଖା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଇତ୍ୟାଦି ବାବଦରେ ଭରଣା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି।
ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସମନ୍ବିତ ଶିକ୍ଷା (ଏଲଇ) ଉପାଦାନ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସ୍ଏନ୍ ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଶୈକ୍ଷିକ ସହାୟତା ଏବଂ ସମ୍ବଳ ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷାର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ । ପରିଚୟ ଓ ମୂଲ୍ୟାୟନ ଶିବିର ଆୟୋଜନ, ସହାୟକ ଉପକରଣ, ସାମଗ୍ରୀ ଓ ସହାୟକ ଉପକରଣ ଯୋଗାଣ, ପରିବହନ ସୁବିଧା, ଲେଖକ ଓ ଏସ୍କର୍ଟ ଭତ୍ତା ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ, ବ୍ରେଲ୍ ପୁସ୍ତକ ଓ ବଡ଼ ପ୍ରିଣ୍ଟ୍ ବୁକ୍ ପ୍ରଦାନ, ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଷ୍ଟାଇପେଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଦାନ ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗାଇଦେବା ଭଳି ଟାର୍ଗେଟ୍ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସ୍ଏନ୍କୁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତର ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶିକ୍ଷାଗତ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ପୂରଣ କରିବା ଏହି ପ୍ରୟାସର ଲକ୍ଷ୍ୟ।
ଏହାବ୍ୟତୀତ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରାୟୋଜିତ ପିଏମ୍ ପୋଷଣ ଯୋଜନାରେ ସରକାରୀ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରାକ୍-ପ୍ରାଥମିକରୁ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଲାଙ୍କୁ ପୋଷକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି।